Zmiana stawek amortyzacji bilansowej środków trwałych

Czy w ciągu roku możemy dokonać zmiany stawki amortyzacji bilansowej środka trwałego?

W świetle art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości, odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Z kolei art. 32 ust. 3 ww. ustawy stanowi, że na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić okres lub stawkę i metodę jego amortyzacji. Okresy i stawki amortyzacji powinny być okresowo weryfikowane, a korekta odpisów amortyzacyjnych dokonana w następnych latach obrotowych.

Roczne stawki amortyzacyjne dostępne są
w serwisie www.wskazniki.gofin.pl
w zakładce Środki trwałe

Jednostki mają zatem obowiązek dokonywania weryfikacji przyjętych okresów i stawek amortyzacyjnych co najmniej na koniec okresu sprawozdawczego. Jeśli w wyniku tej weryfikacji okaże się, że środek trwały będzie użytkowany dłużej lub krócej niż wstępnie zakładano, to jednostka powinna odpowiednio zmniejszyć lub zwiększyć dotychczas stosowane stawki amortyzacyjne.

Jeżeli jednostka uzna za zasadne dokonanie zmiany stawki amortyzacji bilansowej środka trwałego, to nowa roczna stawka może być zastosowana od początku następnego roku obrotowego.

Przeprowadzona weryfikacja może spowodować zmiany, które mogą zostać wprowadzone od następnego roku, np.:

wydłużenie okresu amortyzacji, tj. obniżenie rocznej stawki amortyzacyjnej i zmniejszenie kosztów amortyzacji;
skrócenie okresu amortyzacji, tj. podwyższenie rocznej stawki i kosztu z tytułu amortyzacji;
pozostawienie okresu amortyzacji oraz rocznej stawki na niezmienionym poziomie, pod warunkiem, że nie zaistniały okoliczności wymagające dokonania zmian.

Aby ustalić nową roczną stawkę amortyzacyjną można wykorzystać następujący wzór:

S = (Wn × 100) : (Wp × Es)

gdzie:

S - nowa roczna stawka amortyzacyjna,

Wn - nieumorzona część wartości początkowej środka trwałego,

Wp - wartość początkowa środka trwałego,

Es - przewidywany okres używania środka trwałego w latach.

Przykład

W styczniu 2013 r. jednostka przyjęła do używania i wprowadziła do ewidencji środek trwały o wartości początkowej: 15.000 zł. Amortyzację tego środka trwałego jednostka rozpoczęła od lutego 2013 r. Okres ekonomicznej użyteczności określono na 10 lat, a stawkę amortyzacyjną ustalono w wysokości: 10%. Odpisy amortyzacyjne dokonane do dnia bilansowego wynosiły: 5.875 zł, natomiast nieumorzona jego wartość wynosiła: 15.000 zł - 5.875 zł = 9.125 zł.

W wyniku przeprowadzonej weryfikacji okresów i stawek amortyzacyjnych, postanowiono wydłużyć okres amortyzacji tego środka trwałego jeszcze o 2 lata i tym samym zmienić od stycznia 2017 r. stawkę amortyzacyjną. Okres amortyzacji po przeprowadzonej weryfikacji będzie wynosił 12 lat. Jednostka ustaliła stawkę amortyzacyjną według następujących obliczeń:

1) z uwagi na fakt, iż przewidywany okres używania (Es) będzie wynosił w latach: 8,0833 (tj. 8 lat i 1 miesiąc), nowa stawka amortyzacyjna wyniesie:

S = (9.125 zł × 100) : (15.000 zł × 8,0833) = 7,53%,

2) roczny odpis amortyzacyjny od stycznia 2017 r. wyniesie:

(15.000 zł × 7,53%) = 1.129,50 zł,

3) ostatni odpis amortyzacyjny za styczeń 2025 r. wyniesie:

9.125 zł - (1.129,50 zł × 8 lat) = 89 zł.

Warto w tym miejscu dodać, iż ustawa o rachunkowości nie określa sposobu dokumentowania weryfikacji okresów i stawek amortyzacji. Na okoliczność przeprowadzonej weryfikacji można sporządzić protokół.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(pieczęć jednostki)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(miejscowość, data)

Protokół nr . . . . . z dnia . . . . . . . . . . . .
z przeprowadzonej weryfikacji stawek i okresów amortyzacji
środków trwałych

Komisja w składzie:

1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

w wyniku weryfikacji ustaliła:

*Lp.*	*Nazwa środka trwałego*	Nr inwenta- rzowy	*Data przyjęcia do używania*	*Wartość netto środka trwałego*	*Przed weryfikacją*		*Po weryfikacji*		*Uwagi*
*Lp.*	*Nazwa środka trwałego*	Nr inwenta- rzowy	*Data przyjęcia do używania*	*Wartość netto środka trwałego*	okres ekono- micznej użytecz- ności	stawka amortyza- cyjna	okres ekono- micznej użytecz- ności	stawka amortyza- cyjna	*Uwagi*
1.
2.
3.
4.
5.

Podpisy członków komisji:

1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Decyzja kierownika jednostki o zmianie okresu i stawki amortyzacyjnej: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(podpis kierownika jednostki)