Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 15 (465) z dnia 1.08.2018

Opłacanie przez przedsiębiorcę składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach

Od października 2017 r. po raz pierwszy w życiu rozpocząłem prowadzenie działalności gospodarczej. Z tego tytułu podlegam ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ponieważ działalność wykonywałem na rzecz byłego pracodawcy i były to te same czynności co wcześniej świadczone w ramach stosunku pracy, nie mogłem skorzystać w preferencyjnych zasad opłacania składek. Czy wobec zaprzestania działalności na rzecz byłego pracodawcy mam prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od niższej podstawy?

Tak, z tym że tylko do wyczerpania limitu 24 miesięcy kalendarzowych liczonych od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Osoba rozpoczynająca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (przed 30 kwietnia br. - przepisów o działalności gospodarczej) lub innych przepisów szczególnych może opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od niższej podstawy, tj. zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (art. 18a ust. 1 ustawy o sus).

Powołany wcześniej przepis ma zastosowania do osób, które:

• nie prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziły pozarolniczej działalności,
   
• nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej (art. 18a ust. 2 ustawy o sus).

Składki ZUS przedsiębiorców podajemy w serwisie www.wskazniki.gofin.pl

Osoba spełniająca te warunki zgłoszenia siebie do ubezpieczeń dokonuje z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się cyframi 05 70 (lub 05 72, gdy ma ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy). Jeśli jednak nie spełnia tych warunków, powinna dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się cyframi 05 10 (lub 05 12, gdy ma ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy). Wówczas podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe (art. 18 ust. 8 ustawy o sus).

Drugi z wymienionych wyżej warunków, tj. niewykonywanie w ramach prowadzonej działalności tych samych czynności co wcześniej na podstawie stosunku pracy na rzecz byłego pracodawcy dotyczy całego 24-miesięcznego okresu. Przedsiębiorca traci więc prawo do preferencyjnego opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na okres od dnia rozpoczęcia do dnia zakończenia wykonywania w ramach prowadzonej działalności tych samych czynności co wcześniej w ramach stosunku pracy na rzecz byłego pracodawcy.

W okolicznościach wskazanych w pytaniu, Czytelnik od dnia rozpoczęcia po raz pierwszy działalności gospodarczej wykonywał ją na rzecz byłego pracodawcy i zakres czynności pokrywał się z wcześniej wykonywanymi na podstawie umowy o pracę. Ponieważ nie spełnił drugiego z ww. warunków, nie mógł skorzystać z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od niższej podstawy. Prawo to naszym zdaniem uzyskał wraz z zakończeniem pracy na rzecz byłego pracodawcy. Ponieważ przysługuje ono jedynie w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych, liczonych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, w okresie tym uwzględnia się miesiące, w których ulga nie przysługiwała.

Osoba spełniająca warunki do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od 30% minimalnego wynagrodzenia rozpoczęła działalność gospodarczą:

• wariant 1 - od 1 października 2017 r.: osoba ta ma prawo do opłacania niższych składek od 1 października 2017 r. do 30 września 2019 r. włącznie (upływ pełnych 24 miesięcy kalendarzowych liczy się od 1 października 2017 r. do 30 września 2019 r.),
   
• wariant 2 - od 5 października 2017 r.: osoba ta ma prawo do opłacania niższych składek od 5 października 2017 r. do 31 października 2019 r. włącznie (upływ pełnych 24 miesięcy kalendarzowych liczy się od 1 listopada 2017 r. do 31 października 2019 r.).

Przyjmujemy założenia z poprzedniego przykładu z wariantu 1 i dodatkowo, że przedsiębiorca w ramach prowadzonej działalności od 1 stycznia do 30 czerwca 2018 r. wykonywał te same czynności co wcześniej na podstawie umowy o pracę na rzecz pracodawcy, u którego był zatrudniony do połowy sierpnia 2017 r.

Prawo do opłacania niższych składek przysługuje przedsiębiorcy w okresach od 1 października do 31 grudnia 2017 r. i od 1 lipca 2018 r. do 30 września 2019 r. włącznie. W okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2018 r. najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowiła zadeklarowana kwota, nie niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Zwracamy uwagę! Przedsiębiorca objęty obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi, który nie ukończył wieku odpowiednio co najmniej 55 lat - kobieta i co najmniej 60 lat - mężczyzna, opłacający składki na przedmiotowe ubezpieczenia na preferencyjnych warunkach, nie opłaca za siebie składki na Fundusz Pracy. Jest bowiem ona należna od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe (bez stosowania rocznego ograniczenia), wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Gdyby jednak miał jeszcze inny tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalno-rentowych i łączna podstawa wymiaru składek na przedmiotowe ubezpieczenia wynosiłaby co najmniej tyle ile minimalne wynagrodzenie, to składka na Fundusz Pracy byłaby obowiązkowa z każdego tytułu. Powyższe wynika z art. 104 i 104b ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia.