Rodzaj prowadzonej działalności a możliwość zwolnienia z kasy

Na mocy art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, tj. drobnych przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Prawo do zwolnienia z VAT mają również podatnicy rozpoczynający wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT w trakcie roku podatkowego, jeżeli przewidywana przez nich wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, kwoty 200.000 zł (art. 113 ust. 9 ustawy o VAT). Jeżeli faktyczna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy w trakcie roku podatkowego powyższą wartość, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.

Do wartości sprzedaży uprawniającej do korzystania z tego zwolnienia nie wlicza się kwoty podatku oraz czynności wymienionych w art. 113 ust. 2 tej ustawy.

Od powyższej zasady, ustawodawca określił kilka wyjątków, które szczegółowo wymienione zostały w art. 113 ust. 13. W myśl tego przepisu, zwolnienie to nie będzie miało zastosowania do podatników świadczących usługi:

a) prawnicze,

b) w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego, związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,

c) jubilerskie,

d) ściągania długów, z tym faktoringu.

Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podkreślają, że przepisy dotyczące VAT nie definiują pojęcia doradztwa. Przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 8 listopada 2019 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.465.2019.2.AKS analizując sprawę podatnika rozszerzającego działalność w zakresie usług nadzoru budowlanego (w ramach której pełnił m.in. funkcję kierownika budowy) co do możliwości korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT wskazał, że: "(...) W potocznym rozumieniu termin »doradztwo« obejmuje szereg usług doradczych, tj. np.: podatkowe, prawne, finansowe. Zakres znaczeniowy pojęcia »usługi w zakresie doradztwa« jest szerszy niż termin »usługi w zakresie doradztwa podatkowego«. Wobec braku w ustawie definicji doradztwa należy posiłkowo odwołać się do wykładni językowej. Zgodnie z definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN 2006, pod pojęciem »doradcy« należy rozumieć »tego, kto doradza«. Natomiast »doradzać«, w myśl powołanego wyżej Słownika Języka Polskiego PWN 2006, oznacza »udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie«. Doradztwo jest zatem udzieleniem fachowych zaleceń, porad, np. ekonomicznych czy finansowych. Użyty w ustawie o podatku od towarów i usług termin »usługi w zakresie doradztwa« należy rozumieć w związku z tym szeroko (...)".

Obszerna baza interpretacji urzędowych dostępna jest w serwisie www.interpretacje.gofin.pl

Ostatecznie organ podatkowy uznał, że: "(...) skoro w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, także po dokonaniu zmian w związku z poszerzeniem działalności, Spółka nie będzie wykonywała jakichkolwiek czynności wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy, a przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy kwoty określonej w art. 113 ust. 1 ustawy, to Spółka nie utraci prawa do stosowania zwolnienia od podatku, na podstawie art. 113 ustawy (...)".

Organy podatkowe zezwalają również na korzystanie ze zwolnienia podmiotowego z VAT przez podatników świadczących usługi projektowe, pod warunkiem, że czynności te nie mają w jakimkolwiek stopniu charakteru usług doradczych. Tak uznał np. Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 23 sierpnia 2019 r., nr 0115-KDIT1-1-4012.424.2019.1.RH.

Reasumując, odnosząc powyższe do zadanego pytania stwierdzić należy, że jeżeli wykonywane przez podatnika czynności nie będą miały charakteru usług doradczych, to do momentu przekroczenia limitu wartości sprzedaży (w zakresie całej prowadzonej działalności gospodarczej) będzie mógł on korzystać ze zwolnienia z VAT. Jeżeli natomiast będzie świadczył usługi doradcze, wystąpi konieczność złożenia formularza VAT-R do urzędu skarbowego, przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej i zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny.

Jeśli podatnik dokonuje sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych - to bez względu na to, czy korzysta on ze zwolnienia podmiotowego z VAT - sprzedaż taką musi ewidencjonować w kasie fiskalnej.

W myśl bowiem art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Na mocy rozporządzenia w sprawie zwolnień część podatników zwolniona jest jednak z tego obowiązku. Zwolnienia te mają zarówno charakter przedmiotowy, czyli dotyczą ściśle określonych czynności (wymienionych w załączniku do ww. rozporządzenia), jak i podmiotowy (ze względu na wysokość obrotów) i wtedy dotyczą całej działalności podatnika.

Podatnik w opisywanej sytuacji ma możliwość skorzystania z dwóch rodzajów zwolnień, a mianowicie ze względu na osiągane obroty lub też formę dokonywanej zapłaty.

Zwolnienie z ewidencjonowania ze względu na wysokość osiąganych obrotów przysługuje podatnikom rozpoczynającym po dniu 31 grudnia 2018 r. sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez nich obrót z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20.000 zł. Jeżeli jednak w trakcie 2020 r. obrót liczony proporcjonalnie do okresu dokonywanej sprzedaży przekroczy określony limit, zwolnienie traci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym przekroczono ww. limit (§ 5 ust. 2 rozporządzenia w sprawie zwolnień).

Podatnik, którego obroty są wyższe niż 20.000 zł ma możliwość skorzystania ze zwolnienia ze względu na formę dokonywanej zapłaty. Zwolnienie to określone zostało w § 2 ust. 1 w powiązaniu z poz. 37 załącznika do ww. rozporządzenia. Jednak aby skorzystać z tego zwolnienia, muszą łącznie zostać spełnione niżej wymienione warunki:

• świadczący usługę musi otrzymać w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem,
   
• z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie musi wynikać, jakiej konkretnie czynności dotyczyła,
   
• przedmiotem świadczenia nie mogą być usługi wymienione w § 4 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia.

Reasumując, podatnik świadczący usługi, o których mowa w pytaniu ma możliwość skorzystania z dwóch rodzajów zwolnień z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej, tj. ze względu na: osiągane obroty lub też formę dokonywanej zapłaty.