A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 36 (863) z dnia 20.12.2014

Wyższe odsetki a koszty odzyskiwania należności

Nasza spółka w umowach z przedsiębiorcami ustala odsetki w wysokości wyższej niż ustawowe. Czy w takiej sytuacji oprócz wyższych odsetek możemy naliczać także opłatę w wysokości 40 euro, wynikającą z ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych?

Celem wprowadzenia ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. poz. 403) było przeciwdziałanie zatorom płatniczym, a możliwość naliczania przez wierzyciela dodatkowej opłaty w wysokości równowartości 40 euro z tytułu kosztów windykacji, jest jednym ze środków do osiągnięcia tego celu. Należy podkreślić, że jedynymi przesłankami do obciążenia kontrahenta dodatkową opłatą w wysokości równowartości 40 euro jest nabycie przez wierzyciela uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty. Spółka Czytelnika nabywa zatem uprawnienie do naliczania dodatkowej opłaty w sytuacji, gdy spełniła swoje świadczenie, a jednocześnie nie otrzymała zapłaty w terminie określonym w umowie albo wezwaniu dłużnika do zapłaty (w szczególności w doręczonej dłużnikowi fakturze lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi), ale nie wcześniejszym niż dzień doręczenia wezwania. Jak wynika z art. 10 ustawy o terminach zapłaty, od momentu nabycia przez wierzyciela uprawnienia do naliczania odsetek, o których mowa w tym przepisie, zyskuje on także możliwość (a nie obowiązek) obciążenia dłużnika dodatkową opłatą w wysokości równowartości 40 euro. Stosowanie przez spółkę Czytelnika wyższych odsetek za opóźnienie nie ma zatem wpływu na możliwość dodatkowego obciążenia kontrahenta równowartością 40 euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne. Głównym założeniem ustawy jest bowiem ochrona wierzycieli oczekujących na zapłatę, wierzyciel jest zatem uprawniony do naliczania wyższych odsetek (wynika to np. z art. 7 ust. 1 ww. ustawy), a także do naliczania dodatkowej opłaty w wysokości równowartości 40 euro. Stosowanie przez spółkę Czytelnika odsetek wyższych niż ustawowe pociąga za sobą jednak dość poważny problem.

Obniżanie przez Radę Polityki Pieniężnej stóp procentowych doprowadziło bowiem do paradoksalnej sytuacji, w której od 9 października 2014 r. wysokość odsetek maksymalnych jest niższa od wysokości odsetek ustawowych, gdyż wynoszą one odpowiednio 12% i 13% w skali roku (poprzednio odsetki maksymalne wynosiły 16%). W konsekwencji, jeżeli Czytelnik w zawieranych umowach stosował zapis, zgodnie z którym w razie zwłoki należne mu są odsetki w wysokości wyższej niż ustawowe, np. 16% lub odsetki maksymalne, po 9 października 2014 r. nie może on naliczyć wyższych odsetek niż odsetki maksymalne, czyli 12% w skali roku. Jak bowiem wynika z art. 359 § 2² Kodeksu cywilnego, jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne. Co prawda, w związku z obniżką stóp procentowych trwają obecnie prace nad rozporządzeniem, które ma doprowadzić do zmiany tej sytuacji (najprawdopodobniej dojdzie do obniżenia odsetek ustawowych do 8% w skali roku), do momentu wejścia rozporządzenia w życie korzystniejsze dla wierzycieli jest zawieranie w umowach zapisów odwołujących się do zawartych w K.c. przepisów o odsetkach ustawowych (w wysokości 13%). Przedsiębiorcy stosujący w umowach zapisy o należnych im odsetkach maksymalnych za opóźnienie w płatności, w sytuacji gdy sprawa trafi do sądu, muszą natomiast liczyć się z obniżeniem przez sąd należnych im odsetek, do 12% w skali roku.