Serwis Podatkowy nr 1 (205) z dnia 10.01.2013

Odsetki od lokat bankowych nie stanowią przychodów z działalności gospodarczej

WYROK NACZELNEGO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO
z 1 sierpnia 2012 r.

sygn. akt II FSK 2644/10
(źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych)

"(...) W rozpoznawanej sprawie zasadniczy spór oscyluje wokół kwestii prawno-podatkowej oceny zdarzenia przyszłego dotyczącego możliwości zakwalifikowania przez spółkę osobową przychodów z odsetek od lokat bankowych do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Uwzględniając tożsamość zagadnienia prawnego leżącego u podstaw rozpoznawanej sprawy z zagadnieniem powstałym w sprawie o sygn. akt II FSK 1026/11, należy posłużyć się częściowo argumentacją zawartą w wyroku NSA z dnia 1 sierpnia 2012 r., II FSK 1026/11, wydanym w tym samym składzie sędziowskim.

(...) W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że kwestia źródeł przychodu ma w podatku dochodowym od osób fizycznych szczególnie istotne znaczenie, z tego chociażby względu, że determinuje sposób obliczania kosztów podatkowych czy też stawkę podatku. Na gruncie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, odsetki bankowe mogą zostać zakwalifikowane do dwóch źródeł przychodów. Jak stanowi art. 14 ust. 2 pkt 5 u.p.d.o.f., przychodem z działalności gospodarczej są "odsetki od środków na rachunkach bankowych utrzymywanych w związku z wykonywaną działalnością". Zgodnie natomiast z art. 17 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.f., "za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą". W kontekście powyższego, a także zarzutów skargi kasacyjnej, pojawia się konieczność właściwego odczytania pojęcia "środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą". (...)

Naczelny Sąd Administracyjny podkreśla, że przyporządkowanie odsetek do właściwego źródła przychodów następuje na podstawie u.p.d.o.f. Zarówno art. 14 ust. 2 pkt 5, jak i art. 17 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.f. nie posługują się terminem "przedsiębiorca", ale odwołują się do przesłanki przedmiotowej w postaci prowadzenia działalności gospodarczej. Dlatego też nie ma znaczenia status podmiotowo-organizacyjny podatnika oraz prowadzenie (brak prowadzenia) działalności gospodarczej w rozumieniu prawa gospodarczego. Jak wynika z (...) definicji legalnej działalności gospodarczej, ustawodawca najpierw nakazuje wykluczyć pochodzenie przychodu z któregokolwiek ze źródeł wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 u.p.d.o.f., a dopiero później pozwala zaliczyć go do przychodów z działalności gospodarczej. (...) Do przychodów z kapitałów pieniężnych nie będziemy zaliczali zatem tych odsetek, które pochodzą ze środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą. W myśl natomiast art. 14 ust. 2 pkt 5 ww. ustawy, związane z wykonywaną działalnością gospodarczą są odsetki, ale tylko te od środków na rachunkach bankowych utrzymywanych w związku z wykonywaną działalnością. (...)

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie orzekającym w niniejszej sprawie podziela pogląd wyrażony w wyroku tegoż Sądu z dnia 26 sierpnia 2008 r., II FSK 806/07 (...), że rachunek bankowy utrzymywany w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą to taki rachunek, który służy przedsiębiorcy do prowadzenia tejże działalności. Jest to taki rachunek, za pomocą którego dokonywane są rozliczenia z tytułu zawieranych przez przedsiębiorcę transakcji. Rozchody i przychody na takim rachunku dotyczą co do zasady odpowiednio spłacanych długów i wpłat z tytułu posiadanych wierzytelności, związanych z zobowiązaniami przedsiębiorcy zaciąganymi w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej (dostawami usług lub towarów). W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, okoliczność, że na lokacie gromadzone są środki pochodzące z prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej nie oznacza, że odsetki od tych środków związane są z działalnością gospodarczą. Lokata bankowa jest formą inwestycji polegającą na powierzeniu środków finansowych wyspecjalizowanej instytucji finansowej, w tym przypadku bankowi. (...) Z charakteru ww. rachunku wynika, że kwoty na nim zgromadzone nie mogą być związane z "wykonywaną" działalnością gospodarczą, albowiem depozyt umieszczony na takim rachunku jest przez określony czas nienaruszalny. W tym czasie nie służy wykonywanej działalności przedsiębiorcy, lecz bankowi, dla którego stanowi swoistą formę pożyczki w zamian za wyższe oprocentowanie.

(...) należy stwierdzić, że na podstawie art. 5a pkt 6 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 3 i art. 17 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.f. oraz art. 30a ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f., przychody z otrzymywanych odsetek od lokat bankowych oraz odsetek i dyskonta od obligacji, jako zaliczone ustawowo do przychodów z kapitałów pieniężnych, nie stanowią przychodów ze źródła przychodów w postaci pozarolniczej działalności gospodarczej z art. 10 ust. 1 pkt 3 wymienionej ustawy (podkreśl. red.). (...)"